कुम्भकप्राणरोधान्ते कुर्याच् चित्तं निराश्रयम् ।
एवम् अभ्यासयोगेन राजयोगपदं व्रजेत् ॥७७॥
kumbhaka-prāṇa-rodhānte kuryāc cittaṁ nirāśrayam… evam abhyāsa-yogena rāja-yoga-padaṁ vrajet
kumbhaka : (durch die) Atemverhaltung; prāṇa : (des) Atems, (der) Lebensenergie; rodha : (des) Anhaltens („Einsperrens“); ante : am Ende; kuryāt : man mache; cittaṁ : (den) Geist; nir-āśrayam : frei von (allen) Objekten („Stützen“); evam : so, auf diese Weise; abhyāsa : (der) Übung, Wiederholung; yogena : du
राजयोगपदं चापि लभते नात्र संशयः ।
कुम्भकात् कुण्डलीबोधः कुण्डलीबोधतो भवेत् ।
अनर्गला सुषुम्णा च हठसिद्धिश् च जायते ॥७५॥
rāja-yoga-padaṁ cāpi labhate nātra saṁśayaḥ… kumbhakāt kuṇḍalī-bodhaḥ kuṇḍalī-bodhato bhavet… anargalā suṣumṇā ca haṭha-siddhiś ca jāyate
rāja-yoga* : (des) königlichen Yoga; padaṁ : (den) Zustand („Ort“); ca : und; api : auch, sogar; labhate : er erlangt, erreicht; na : nicht; atra : hier (über); saṁśayaḥ : (besteht ein) Zweifel; kumbhakāt : aufgrund der Atemverhalt
प्राणायामस् त्रिधा प्रोक्तो रेचपूरककुम्भकैः ।
सहितः केवलश् चेति कुम्भको द्विविधो मतः ॥७१॥
prāṇāyāmas tridhā prokto reca-pūraka-kumbhakaiḥ… sahitaḥ kevalaś ceti kumbhako dvividho mata
prāṇa-āyāmaḥ : (die) Atemzügelung; tridhā* : in dreifacher Weise; proktaḥ : wird gelehrt; reca : (in Form von) Ausatmung (Recaka-Prāṇāyāma*, d.h. Atemverhaltung nach erfolgter Ausatmung); pūraka : Einatmung (Pūraka-Prāṇāyāma*, d.h. Atemverhaltung nach erfolgter Einatmung); kumbhakaiḥ : (und) Atemverhaltung (
अथ प्लाविनी
अन्तः प्रवर्तितोदारमारुतापूरितोदरः ।
पयस्य् अगाधेऽपि सुखात् प्लवते पद्मपत्रवत् ॥७०॥
atha plāvinī-
antaḥ-pravartitodāra-mārutāpūritodaraḥ… payasy agādhe’pi sukhāt plavate padma-pattra-vat
atha : nun (folgt); plāvinī : Plavini (das „Vollpumpen“); antar : ins Innere (des Körpers); pravartita : geleiteter („gesendeter“); udāra : vorzüglicher, ausgezeichneter; āpūrita : vollständig gefüllt ist (mit); udaraḥ : (ein Yogi, dessen) Bauch; payasi : Wasser; agādhe : auf tiefem („nicht
अथ मूर्च्छा
पूरकान्ते गाढतरं बद्ध्वा जालन्धरं शनैः ।
रेचयेन् मूर्च्छाख्येयं मनोमूर्च्छा सुखप्रदा ॥६९॥
atha mūrcchā-
pūrakānte gāḍhataraṁ baddhvā jālandharaṁ śanaiḥ… recayen mūrcchanākhyeyaṁ mano-mūrcchā sukha-pradā
atha : nun (folgt); mūrcchā : Murchha („Ohnmacht, Gerinnen“); pūraka : (der) Einatmung; ante : am Ende; gāḍhataraṁ : ganz fest; baddhvā : setzend („bindend“); jālandharaṁ : Jalandhara; śanaiḥ : langsam, allmählich; recayet : man atme aus; mūrcchanā : Murchhana; ākhyā : (hat
अथ भ्रामरी
वेगाद् घोषं पूरकं भृङ्गनादं
भृङ्गीनादं रेचकं मन्दमन्दम् ।
योगीन्द्राण्?अम् एवम् अभ्यासयोगाच्
चित्ते जाता काचिद् आनन्दलीला ॥६८॥
atha bhrāmarī-
vegād ghoṣaṁ pūrakaṁ bhṛṅga-nādaṁ
bhṛṅgī-nādaṁ recakaṁ manda-mandam… yogīndrāṇām evam abhyāsa-yogāc
citte jātā kā-cid ānanda-līlā
atha : nun (folgt); bhrāmarī : Bhramari („Bienenton, Bienensummen“); vegāt : schnell; ghoṣaṁ : (und) geräuschvoll; pūrakaṁ : (man vollführe die) Einatmung; bhṛṅga : (einer) männlichen schwarzen Biene; nādaṁ :
Bhastrika und seine Wirkungen
Was ist Bhastrika?
Wie wird Bhastrika geübt?
Wie häufig sollte es geübt werden?
Welche Wirkungen hat Bhastrika?
Über diese Fragen schreibt Svatmarama in der Hatha Yoga Pradipika in ingesamt 8 Versen (59 - 67). Diese ausführlichen Informationen zeigen, wie wichtig Svatmarama Bhastrika hält. Es ist die einzige der Ashta Khumbhakas, welche in mehr als drei Versen beschrieben wird. Er befasst sich mit dieser Atemtechnik fast dreimal so lang wie mit den and
अथ शीतली
जिह्वया वायुम् आकृष्य पूर्ववत् कुम्भसाधनम् ।
शनकैर् घ्राणरन्ध्राभ्यां रेचयेत् पवनं सुधीः ॥५७॥
atha śītalī-
jihvayā vāyum ākṛṣya pūrva-vat kumbha-sādhanam… śanakair ghrāṇa-randhrābhyāṁ recayet pavanaṁ su-dhīḥ
atha : nun (folgt); śītalī : Shitali; jihvayā : über die Zunge; ākṛṣya : einziehend; pūrva-vat : wie zuvor (in Vers 49 beschrieben); kumbha : (der) Atemverhaltung; sādhanam : (dann folgt die) Praxis; śanakais : langsam, allmählich; ghrāṇa : (der) Nase; randhrābhyāṁ : durch d
अथ सीत्कारी
सीत्कां कुर्यात् तथा वक्त्रे घ्राणेनैव विजृम्भिकाम् ।
एवम् अभ्यासयोगेन कामदेवो द्वितीयकः ॥५४॥
atha sītkārī-
sīt-kāṁ kuryāt tathā vaktre ghrāṇenaiva vijṛmbhikām… evam abhyāsa-yogena kāma-devo dvitīyakaḥ
atha : nun (folgt,); sīt-kārī : Sitkari; sīt-kāṁ : (den Laut) „sīt“; kuryāt : man mache; tathā : und, so; vaktre : (beim Einatmen) in den Mund); ghrāṇena : durch die Nase; eva : nur, allein, ausschließlich; vijṛmbhikām : (die) Ausatmung; evam : so, auf diese Weise; abhyāsa : (d
अथ उज्जायी
मुखं संयम्य नाडीभ्याम् आकृष्य पवनं शनैः ।
यथा लगति कण्ठात् तु हृदयावधि सस्वनम् ॥५१॥
atha ujjāyī-
mukhaṁ saṁyamya nāḍībhyām ākṛṣya pavanaṁ śanaiḥ… yathā lagati kaṇṭhāt tu hṛdayāvadhi sa-svanam
atha : nun (folgt); ujjāyī : Ujjayi; mukhaṁ : (den) Mund; saṁyamya : geschlossen habend; nāḍībhyām : durch beide Nasenlöcher („Energie-Kanäle“); ākṛṣya : einziehend; pavanaṁ : (den) Atem („Wind“); śanais : langsam, allmählich; yathā : so dass; lagati : (der Atem) fühlbar ist („berührt, si
थ सूर्यभेदनम्
आसने सुखदे योगी बद्ध्वा चैवासनं ततः ।
दक्षनाड्या समाकृष्य बहिःस्थं पवनं शनैः ॥४८॥
atha sūrya-bhedanam-
āsane sukha-de yogī baddhvā caivāsanaṁ tataḥ… dakṣa-nāḍyā samākṛṣya bahiḥ-sthaṁ pavanaṁ śanaiḥ
atha : nun (folgt); sūrya-bhedanam : Sūrya-bhedana („Durchstoßen des Sonnen-Kanals”); āsane : Sitz(unterlage); sukha-de : auf (einer) bequemen, „Bequemlichkeit gebenden“; yogī : (der) Yogi; baddhvā : nachdem (er) eingenommen hat; ca : und, aber; eva : gewiss; āsanaṁ : (eine geei
Was sind die drei Bandhas?
Welche Wirkungen haben sie?
Wann sollte man sie üben?
Darüber spricht Svatmarama ab Vers 45 des 2. Kapitel der Hatha Yoga Pradipika
पूरकान्ते तु कर्तव्यो बन्धो जालन्धराभिधः ।
कुम्भकान्ते रेचकादौ कर्तव्यस्तूड्डियानकः ॥४५॥
pūrakānte tu kartavyo bandho jālandharābhidhaḥ… kumbhakānte recakādau kartavyas tūḍḍiyānakaḥ
pūraka : (der) Einatmung; ante : am Ende; tu : aber, jedoch; kartavyaḥ : ist auszuführen; bandhaḥ : (der) Verschluss; jālandhara : J
अथ कुम्भकभेदाः
सूर्यभेदनमुज्जायी सीत्कारी शीतली तथा ।
भस्त्रिका भ्रामरी मूर्च्छा प्लाविनीत्यष्टकुम्भकाः ॥४४॥
atha kumbhaka-bhedāḥ-
sūrya-bhedanam ujjāyī sīt-kārī śītalī tathā… bhastrikā bhrāmarī mūrcchā plāvinīty aṣṭa kumbhakāḥ
atha : nun (folgen); kumbhaka : (von) Atemverhaltungen; bhedāḥ : (die verschiedenen) Arten; sūrya-bhedanam : Sūrya-bhedana („Durchstoßen des Sonnen-Kanals“); ujjāyī : Ujjayi; sīt-kārī : Sitkari; śītalī : Shitali; tathā : und; bhastrikā : Bhastrika; bhrāmarī : Bhr
विधिवत् प्राणसंयामैर् नाडीचक्रे विशोधिते ।
सुषुम्णावदनं भित्त्वा सुखाद् विशति मारुतः ॥४१॥
vidhi-vat prāṇa-saṁyāmair nāḍī-cakre viśodhite… suṣumṇā-vadanaṁ bhittvā sukhād viśati mārutaḥ
vidhi-vat : vorschriftsgemäß; prāṇa* : (des) Lebensatems, (der) Lebensenergie; saṁyāmaiḥ* : durch die Zügelungen, Kontrolle; nāḍī : (der feinstofflichen Energie-)Kanäle; cakre : (wenn die) Gesamtheit (“der Kreis”); viśodhite : gereinigt ist; suṣumṇā : (der) Sushumna; vadanaṁ : (die) Öffnung (den „Mund“);
ब्रह्मादयोऽपि त्रिदशाः पवनाभ्यासतत्पराः ।
अभूवन्नन्तकभ्यात्तस्मात्पवनमभ्यसेत् ॥३९॥
brahmādayo’pi tri-daśāḥ pavanābhyāsa-tat-parāḥ… abhūvann antaka-bhayāt tasmāt pavanam abhyaset
brahma : (dem Schöpfergott) Brahma; ādayaḥ : angefangen mit; api : sogar; tri-daśāḥ : (die) Götter („dreißig, drei-mal-zehn“); pavana : (des Lebens-)Windes; abhyāsa : (hinsichtlich der) Praxis, Übung; tat-parāḥ : ganz hingegeben, eifrig bemüht; abhūvan : waren, wurden; antaka : (vor dem) Tod; bhayāt : aus Furcht
अथ गजकरणी
उदरगतपदार्थम् उद्वमन्ति
पवनम् अपानम् उदीर्य कण्ठनाले ।
क्रमपरिचयवश्यनाडिचक्रा
गजकरणीति निगद्यते हठज्ञैः ॥३८॥
atha gaja-karaṇī-
udara-gata-padārtham udvamanti
pavanam apānam udīrya kaṇṭha-nāle… krama-paricaya-vaśya-nāḍi-cakrā
gaja-karaṇīti nigadyate haṭhajñaiḥ
atha : nun (folgt); gaja-karaṇī : Gajakarani („Elefanten-Handlung“); udara : (im) Magen („Bauch“); gata : (die) sich befinden („gelangt sind“); pada-artham : (den) Inhalt, (die) Dinge; udvamanti : (die Yogis) erbrechen; pa
षट्कर्मनिर्गतस्थौल्यकफदोषमलादिकः ।
प्राणायामं ततः कुर्यादनायासेन सिद्ध्यति ॥३६॥
ṣaṭ-karma-nirgata-sthaulya-kapha-doṣa-malādikaḥ… prāṇāyāmaṁ tataḥ kuryād anāyāsena sidhyati
ṣaṭ : (durch die) sechs; karma : (Reinigungs-)Handlungen; nirgata : (einer, der) geheilt ist („von dem gewichen sind“); sthaulya : (von) Dickleibigkeit; kapha : Kapha (“Schleim”); doṣa : (Störungen des) Humors; mala : Unreinigkeiten, Schlacken, Abfallprodukten; ādikaḥ : und anderen, usw. („zum Anfang habend“); prāṇa-ā
अथ कपालभातिः
भस्त्रावल् लोहकारस्य रेचपूरौ ससम्भ्रमौ ।
कपालभातिर् विख्याता कफदोषविशोषणी ॥३५॥
atha kapālabhātiḥ-
bhastrā-val loha-kārasya reca-pūrau sa-sambhramau… kapālabhātir vikhyātā kapha-doṣa-viśoṣaṇī
Jetzt folgt die Lungenreinigung (Kapalabhati): Wie beim Blasebalg eines Hufschmieds erfolgt die Ein- und Ausatmung sehr schnell. | Kapalabhati, das ist allgemein bekannt, zerstört die Trägheit des Menschen vollkommen.
atha : nun (folgt); kapāla-bhātiḥ : Kapalabhati (das „Scheinen des Sch
अथ नौलिः
अमन्दावर्तवेगेन तुन्दं सव्यापसव्यतः ।
नतांसो भ्रामयेद् एषा नौलिः सिद्धैः प्रशस्यते ॥३३॥
atha nauliḥ-
amandāvarta-vegena tundaṁ savyāpasavyataḥ… natāṁso bhrāmayed eṣā nauliḥ siddhaiḥ praśasyate
atha : nun (folgt); nauliḥ : Nauli; amanda : (eines) munteren („nicht trägen“); āvarta : Wasserstrudel(s); vegena : mit der Geschwindigkeit; tundaṁ : (den) Bauch, Nabel; savya : (nach) links; apasavyataḥ : (und) nach rechts; nata : vorgebeugt (sind); aṁsaḥ : (der Yogi, dessen
अथ त्राटकम्
निरीक्षेन् निश्चलदृशा सूक्ष्मलक्ष्यं समाहितः ।
अश्रुसम्पातपर्यन्तम् आचार्यैस् त्राटकं स्मृतम् ॥३१॥
atha trāṭakam-
nirīkṣen niścala-dṛśā sūkṣma-lakṣyaṁ samāhitaḥ… aśru-sampāta-paryantam ācāryais trāṭakaṁ smṛtam
atha : nun (folgt); trāṭakam : Trataka; nirīkṣet : man schaue; niścala : (mit) bewegungslos(em), starrem; dṛśā : Blick; sūkṣma : (auf ein) klein(es); lakṣyaṁ : Objekt („Ziel“); samāhitaḥ : konzentriert; aśru : (von) Träne(n); ampāta : (zum) Erscheinen („Fallen“); parya
