Blogs

51. Vers

अथ उज्जायी
मुखं संयम्य नाडीभ्याम् आकृष्य पवनं शनैः ।
यथा लगति कण्ठात् तु हृदयावधि सस्वनम् ॥५१॥

atha ujjāyī-
mukhaṁ saṁyamya nāḍībhyām ākṛṣya pavanaṁ śanaiḥ… yathā lagati kaṇṭhāt tu hṛdayāvadhi sa-svanam

atha : nun (folgt); ujjāyī : Ujjayi; mukhaṁ : (den) Mund; saṁyamya : geschlossen habend; nāḍībhyām : durch beide Nasenlöcher („Energie-Kanäle“); ākṛṣya : einziehend; pavanaṁ : (den) Atem („Wind“); śanais : langsam, allmählich; yathā : so dass; lagati : (der Atem) fühlbar ist („berührt, si

48. Vers

थ सूर्यभेदनम्
आसने सुखदे योगी बद्ध्वा चैवासनं ततः ।
दक्षनाड्या समाकृष्य बहिःस्थं पवनं शनैः ॥४८॥

atha sūrya-bhedanam-
āsane sukha-de yogī baddhvā caivāsanaṁ tataḥ… dakṣa-nāḍyā samākṛṣya bahiḥ-sthaṁ pavanaṁ śanaiḥ

atha : nun (folgt); sūrya-bhedanam : Sūrya-bhedana („Durchstoßen des Sonnen-Kanals”); āsane : Sitz(unterlage); sukha-de : auf (einer) bequemen, „Bequemlichkeit gebenden“; yogī : (der) Yogi; baddhvā : nachdem (er) eingenommen hat; ca : und, aber; eva : gewiss; āsanaṁ : (eine geei

45. bis 47. Vers

Was sind die drei Bandhas?

Welche Wirkungen haben sie?

Wann sollte man sie üben?

Darüber spricht Svatmarama ab Vers 45 des 2. Kapitel der Hatha Yoga Pradipika

45. Vers

पूरकान्ते तु कर्तव्यो बन्धो जालन्धराभिधः ।
कुम्भकान्ते रेचकादौ कर्तव्यस्तूड्डियानकः ॥४५॥

pūrakānte tu kartavyo bandho jālandharābhidhaḥ… kumbhakānte recakādau kartavyas tūḍḍiyānakaḥ

pūraka : (der) Einatmung; ante : am Ende; tu : aber, jedoch; kartavyaḥ : ist auszuführen; bandhaḥ : (der) Verschluss; jālandhara : J

44. Vers

अथ कुम्भकभेदाः
सूर्यभेदनमुज्जायी सीत्कारी शीतली तथा ।
भस्त्रिका भ्रामरी मूर्च्छा प्लाविनीत्यष्टकुम्भकाः ॥४४॥

atha kumbhaka-bhedāḥ-
sūrya-bhedanam ujjāyī sīt-kārī śītalī tathā… bhastrikā bhrāmarī mūrcchā plāvinīty aṣṭa kumbhakāḥ

atha : nun (folgen); kumbhaka : (von) Atemverhaltungen; bhedāḥ : (die verschiedenen) Arten; sūrya-bhedanam : Sūrya-bhedana („Durchstoßen des Sonnen-Kanals“); ujjāyī : Ujjayi; sīt-kārī : Sitkari; śītalī : Shitali; tathā : und; bhastrikā : Bhastrika; bhrāmarī : Bhr

41. Vers

विधिवत् प्राणसंयामैर् नाडीचक्रे विशोधिते ।
सुषुम्णावदनं भित्त्वा सुखाद् विशति मारुतः ॥४१॥

vidhi-vat prāṇa-saṁyāmair nāḍī-cakre viśodhite… suṣumṇā-vadanaṁ bhittvā sukhād viśati mārutaḥ

vidhi-vat : vorschriftsgemäß; prāṇa* : (des) Lebensatems, (der) Lebensenergie; saṁyāmaiḥ* : durch die Zügelungen, Kontrolle; nāḍī : (der feinstofflichen Energie-)Kanäle; cakre : (wenn die) Gesamtheit (“der Kreis”); viśodhite : gereinigt ist; suṣumṇā : (der) Sushumna; vadanaṁ : (die) Öffnung (den „Mund“);

39. Vers

ब्रह्मादयोऽपि त्रिदशाः पवनाभ्यासतत्पराः ।
अभूवन्नन्तकभ्यात्तस्मात्पवनमभ्यसेत् ॥३९॥

brahmādayo’pi tri-daśāḥ pavanābhyāsa-tat-parāḥ… abhūvann antaka-bhayāt tasmāt pavanam abhyaset

brahma : (dem Schöpfergott) Brahma; ādayaḥ : angefangen mit; api : sogar; tri-daśāḥ : (die) Götter („dreißig, drei-mal-zehn“); pavana : (des Lebens-)Windes; abhyāsa : (hinsichtlich der) Praxis, Übung; tat-parāḥ : ganz hingegeben, eifrig bemüht; abhūvan : waren, wurden; antaka : (vor dem) Tod; bhayāt : aus Furcht

38. Vers

अथ गजकरणी
उदरगतपदार्थम् उद्वमन्ति
पवनम् अपानम् उदीर्य कण्ठनाले ।
क्रमपरिचयवश्यनाडिचक्रा
गजकरणीति निगद्यते हठज्ञैः ॥३८॥

atha gaja-karaṇī-
udara-gata-padārtham udvamanti
pavanam apānam udīrya kaṇṭha-nāle… krama-paricaya-vaśya-nāḍi-cakrā
gaja-karaṇīti nigadyate haṭhajñaiḥ

atha : nun (folgt); gaja-karaṇī : Gajakarani („Elefanten-Handlung“); udara : (im) Magen („Bauch“); gata : (die) sich befinden („gelangt sind“); pada-artham : (den) Inhalt, (die) Dinge; udvamanti : (die Yogis) erbrechen; pa

36. Vers

षट्कर्मनिर्गतस्थौल्यकफदोषमलादिकः ।
प्राणायामं ततः कुर्यादनायासेन सिद्ध्यति ॥३६॥

ṣaṭ-karma-nirgata-sthaulya-kapha-doṣa-malādikaḥ… prāṇāyāmaṁ tataḥ kuryād anāyāsena sidhyati

ṣaṭ : (durch die) sechs; karma : (Reinigungs-)Handlungen; nirgata : (einer, der) geheilt ist („von dem gewichen sind“); sthaulya : (von) Dickleibigkeit; kapha : Kapha (“Schleim”); doṣa : (Störungen des) Humors; mala : Unreinigkeiten, Schlacken, Abfallprodukten; ādikaḥ : und anderen, usw. („zum Anfang habend“); prāṇa-ā

35. Vers

अथ कपालभातिः
भस्त्रावल् लोहकारस्य रेचपूरौ ससम्भ्रमौ ।
कपालभातिर् विख्याता कफदोषविशोषणी ॥३५॥

atha kapālabhātiḥ-
bhastrā-val loha-kārasya reca-pūrau sa-sambhramau… kapālabhātir vikhyātā kapha-doṣa-viśoṣaṇī

Jetzt folgt die Lungenreinigung (Kapalabhati): Wie beim Blasebalg eines Hufschmieds erfolgt die Ein- und Ausatmung sehr schnell. | Kapalabhati, das ist allgemein bekannt, zerstört die Trägheit des Menschen vollkommen.

atha : nun (folgt); kapāla-bhātiḥ : Kapalabhati (das „Scheinen des Sch

33. und 34. Vers
34. Vers

अथ नौलिः
अमन्दावर्तवेगेन तुन्दं सव्यापसव्यतः ।
नतांसो भ्रामयेद् एषा नौलिः सिद्धैः प्रशस्यते ॥३३॥

atha nauliḥ-
amandāvarta-vegena tundaṁ savyāpasavyataḥ… natāṁso bhrāmayed eṣā nauliḥ siddhaiḥ praśasyate

atha : nun (folgt); nauliḥ : Nauli; amanda : (eines) munteren („nicht trägen“); āvarta : Wasserstrudel(s); vegena : mit der Geschwindigkeit; tundaṁ : (den) Bauch, Nabel; savya : (nach) links; apasavyataḥ : (und) nach rechts; nata : vorgebeugt (sind); aṁsaḥ : (der Yogi, dessen

31. Vers

अथ त्राटकम्
निरीक्षेन् निश्चलदृशा सूक्ष्मलक्ष्यं समाहितः ।
अश्रुसम्पातपर्यन्तम् आचार्यैस् त्राटकं स्मृतम् ॥३१॥

atha trāṭakam-
nirīkṣen niścala-dṛśā sūkṣma-lakṣyaṁ samāhitaḥ… aśru-sampāta-paryantam ācāryais trāṭakaṁ smṛtam

atha : nun (folgt); trāṭakam : Trataka; nirīkṣet : man schaue; niścala : (mit) bewegungslos(em), starrem; dṛśā : Blick; sūkṣma : (auf ein) klein(es); lakṣyaṁ : Objekt („Ziel“); samāhitaḥ : konzentriert; aśru : (von) Träne(n); ampāta : (zum) Erscheinen („Fallen“); parya

29. Vers

अथ नेतिः
सूत्रं वितस्तिसुस्निग्धं नासानाले प्रवेशयेत् ।
मुखान्निर्गमयेच्चैषा नेतिः सिद्धैर्निगद्यते ॥२९॥

atha netiḥ-
sūtraṁ vitasti-su-snigdhaṁ nāsānāle praveśayet… mukhān nirgamayec caiṣā netiḥ siddhair nigadyate

atha : nun; netiḥ : (wird) Neti (erklärt); sūtraṁ : (einen) Faden; vitasti : (eine) Spanne (lang, ca. 23 cm); su-snigdhaṁ : sehr weich, ganz glatt; nāsā : (der) Nase; nāle : in den Gang („die Röhre“); praveśayet : man soll einführen,; mukhāt : aus dem Mund; nirgamayet : man sol

26. und 27. Vers

अथ बस्तिः
नाभिदघ्नजले पायौ न्यस्तनालोत्कटासनः ।
आधाराकुञ्चनं कुर्यात् क्षालनं बस्तिकर्म तत् ॥२६॥

atha vastiḥ-
nābhi-daghna-jale pāyau nyasta-nālotkaṭāsanaḥ |
ādhārākuñcanaṁ kuryāt kṣālanaṁ vasti-karma tat

atha : nun; vastiḥ : (wird) Basti (erklärt); nābhi : (den) Nabel; daghna : reichend bis an; jale : im Wasser; pāyau : in den Anus; nyasta : eingeführt habend; nāla : (ein) Röhrchen; utkaṭa-āsanaḥ : (in, bzw. der) Hockstellung (befindlich); ādhāra : (des Becken-)Boden(s); ākuñca

24. Vers

तत्र धौतिः
चतुरङ्गुलविस्तारं हस्तपञ्चदशायतम् ।
गुरूपदिष्टमार्गेण सिक्तं वस्त्रं शनैर् ग्रसेत् ।
पुनः प्रत्याहरेच् चैतद् उदितं धौतिकर्म तत् ॥२४॥

tatra dhautiḥ-
catur-aṅgula-vistāraṁ hasta-pañca-daśāyatam… gurūpadiṣṭa-mārgeṇa siktaṁ vastraṁ śanair graset… punaḥ pratyāharec caitad uditaṁ dhauti-karma tat

tatra : aus diesen (folgt nun); dhautiḥ : Dhauti; catur : vier; aṅgula : Finger; vistāraṁ : breit („die Breite habend von“); hasta : Ellen („Hand“ inklusive Unterarm, 1 Hasta ~ 46 cm); pañc

22. und 23. Vers

Shatkarma und Shatkriya in der Hatha Yoga Pradipika.

22. Vers

धौतिर् बस्तिस् तथा नेतिस् त्राटकं नौलिकं तथा ।
कपालभातिश् चैतानि षट्कर्माणि प्रचक्षते ॥२२॥

dhautir vastis tathā netis trāṭakaṁ naulikaṁ tathā… kapāla-bhātiś caitāni ṣaṭ-karmāṇi pracakṣat

dhautiḥ : Dhauti („Quelle, Bach“); vastiḥ : Vasti („Klistierblase“); tathā : und, ebenso, desgleichen; trāṭakaṁ : Trataka (unverwandtes Schauen); naulikaṁ : Nauli (Kreisen der Bauchmuskulatur); tathā : und, ebenso, desgleichen; kapāla-b

21. Vers

मेदश्लेष्माधिकः पूर्वं षट्कर्माणि समाचरेत् ।
अन्यस् तु नाचरेत् तानि दोषाणां समभावतः ॥२१॥

meda-śleṣmādhikaḥ pūrvaṁ ṣaṭ-karmāṇi samācaret… anyas tu nācaret tāni doṣāṇāṁ sama-bhāvataḥ

meda : Fett; śleṣman : (und) Schleim (Shleshman bzw. der Kapha genannte Dosha); adhikaḥ : (ein Yogi mit einem) Überschuss (an); pūrvaṁ : vorher; ṣaṣ : (die) sechs; karmāṇi : (Reinigungs-)Handlungen; samācaret : sollte durchführen; anyaḥ :  (ein) anderer; tu : aber, jedoch; na : nicht; ācaret : sollte durchführ

19. Vers

यदा तु नाडीशुद्धिः स्यात् तथा चिह्नानि बाह्यतः ।
कायस्य कृशता कान्तिस् तदा जायते निश्चितम् ॥१९॥

yadā tu nāḍī-śuddhiḥ syāt tathā cihnāni bāhyataḥ… kāyasya kṛśatā kāntis tadā jāyate niścitam

yadā : wenn; tu : aber; nāḍī : (der feinstofflichen Energie-)Kanäle; śuddhiḥ : (die) Reinheit; syāt : besteht; tathā : so, in diesem Maße; cihnāni : Anzeichen, Zeichen; bāhyataḥ : äußerliche („von außen“); kāyasya : des Körpers; kṛśatā : Schlankheit; kāntiḥ : Anmut, Schönheit, Glanz; tadā : dann; jāyat

16. Vers

प्राणायामेन युक्तेन सर्वरोगक्षयो भवेत् ।
अयुक्ताभ्यासयोगेन सर्वरोगसमुद्गमः ॥१६॥

prāṇāyāmena yuktena sarva-roga-kṣayo bhavet… ayuktābhyāsa-yogena sarva-roga-samudgamaḥ

prāṇa-āyāmena : Atemzügelung; yuktena : durch angemessene, richtige; arva : jeglicher; roga : Krankheit; kṣayaḥ : (die) Vernichtung; bhavet : kommt zustande, wird sein; ayukta : unangemessen(er); abhyāsa : Übung(spraktiken); yogena : durch die Anwendung; sarva : sämtlicher; roga : Krankheiten; samudgamaḥ : (das) Entstehen,

15. Vers

यथा सिंहो गजो व्याघ्रो भवेद्वश्यः शनैः शनैः ।
तथैव सेवितो वायुरन्यथा हन्ति साधकम् ॥१५॥

yathā siṁho gajo vyāghro bhaved vaśyaḥ śanaiḥ śanaiḥ… tathaiva sevito vāyur anyathā hanti sādhakam

yathā : wie; siṁhaḥ : (ein) Löwe; gajaḥ : (ein) Elefant; vyāghraḥ : (ein) Tiger; bhavet : wird; vaśyaḥ : gehorsam, folgsam; śanaiḥ śanaiḥ : ganz langsam, ganz allmählich; tathā : so; eva : genau; sevitaḥ : behandelt; vāyuḥ : (der) Atem, Prana („Wind“); anyathā : anderenfalls; hanti : er tötet; sādhakam :

14. Vers

अभ्यासकाले प्रथमे शस्तं क्षीराज्यभोजनम् ।
ततोऽभ्यासे दृढीभूते न तादृङ्नियमग्रहः ॥१४॥

abhyāsa-kāle prathame śastaṁ kṣīrājya-bhojanam… tato’bhyāse dṛḍhī-bhūte na tādṛṅ-niyama-grahaḥ

abhyāsa : (des) Praktizierens; kāle : Zeit; prathame : in der ersten; śastaṁ : wird empfohlen; kṣīra : Milch; ājya : (und) geklärte(r) Butter); bhojanam : Nahrung (insbesondere Reis vermischt mit); tataḥ : dann, danach; abhyāse : (wenn die) Übungspraxis; dṛḍhī-bhūte : sich gefestigt hat; na : nicht (ist erforde