गोधूमशालियवषाष्टिकशोभनान्नं
क्षीराज्यखण्डनवनीतसिद्धामधूनि ।
शुण्ठीपटोलकफलादिकपञ्चशाकं
मुद्गादिदिव्यम् उदकं च यमीन्द्रपथ्यम् ॥६५॥
godhūma-śāli-yava-ṣāṣṭika-śobhanānnaṁ
kṣīrājya-khaṇḍa-navanīta-sitā-madhūni… śuṇṭhī-paṭola-kaphalādika-pañca-śākaṁ
mudgādi-divyam udakaṁ ca yamīndra-pathyam
go-dhūma : Weizen („Kuh-Rauch“); śāli : Reis; yava : Gerste; ṣāṣṭika : (Reis- oder Getreidesorten, die innerhalb von) sechzig (Tagen reifen); śobhana : vorzügliche, ausgezeichnete; annaṁ : Speise, Nahru
कट्वाम्लतीक्ष्णलवणोष्णहरीतशाक
सौवीरतैलतिलसर्षपमद्यमत्स्यान् ।
आजादिमांसदधितक्रकुलत्थकोल
पिण्याकहिङ्गुलशुनाद्यम् अपथ्यम् आहुः ॥६१॥
kaṭvāmla-tīkṣṇa-lavaṇoṣṇa-harīta-śāka-
sauvīra-taila-tila-sarṣapa-madya-matsyān… ājādi-māṁsa-dadhi-takra-kulattha-kola-
piṇyāka-hiṅgu-laśunādyam apathyam āhuḥ
kaṭu : scharf, beißend, bitter; amla : sauer; tīkṣṇa : stechend, brennend, intensiv; lavaṇa : salzig; uṣṇa : heiß, erhitzend; harīta* : Chebulische Myrobalane (Terminalia chebula) ; śāka* : (grünes, schw
कट्वाम्लतीक्ष्णलवणोष्णहरीतशाक
सौवीरतैलतिलसर्षपमद्यमत्स्यान् ।
आजादिमांसदधितक्रकुलत्थकोल
पिण्याकहिङ्गुलशुनाद्यम् अपथ्यम् आहुः ॥६१॥
kaṭvāmla-tīkṣṇa-lavaṇoṣṇa-harīta-śāka-
sauvīra-taila-tila-sarṣapa-madya-matsyān… ājādi-māṁsa-dadhi-takra-kulattha-kola-
piṇyāka-hiṅgu-laśunādyam apathyam āhuḥ
kaṭu : scharf, beißend, bitter; amla : sauer; tīkṣṇa : stechend, brennend, intensiv; lavaṇa : salzig; uṣṇa : heiß, erhitzend; harīta* : Chebulische Myrobalane (Terminalia chebula) ; śāka* : (grünes, schw
सुस्निग्धमधुराहारश्चतुर्थांशविवर्जितः ।
भुज्यते शिवसम्प्रीत्यै मिताहारः स उच्यते ॥६०
susnigdha-madhurāhāraś caturthāṁśa-vivarjitaḥ… bhujyate śiva-samprītyai mitāhāraḥ sa ucyate
su-snigdha : schön mild, weich, feucht, im Ayurveda bedeutet snighda ölig, fetthaltig); madhura : (und) süß; āhāraḥ : Nahrung; caturtha* : (wobei der) vierte; aṁśa* : Teil; vivarjitaḥ : (des Magens) frei, leer (bleibt); bhujyate : (die) gegessen wird; śiva : Shiva; samprītyai : zur Freude (von), für die Befriedig
आसनं कुम्भकं चित्रं मुद्राख्यं करणं तथा ।
अथ नादानुसन्धानम् अभ्यासानुक्रमो हठे ॥५८॥
āsanaṁ kumbhakaṁ citraṁ mudrākhyaṁ karaṇaṁ tathā… atha nādānusandhānam abhyāsānukramo haṭhe
āsanaṁ : Körperstellung(en); kumbhakaṁ : Atemverhaltung(en); citraṁ : (die) verschieden(en); mudrā : Mudra („Siegel“); ākhyaṁ : genannt, mit Namen; karaṇaṁ : (die) Stellung(en); tathā : und, ebenso, desgleichen; atha : und, auch; nāda : (auf den inneren, „unangeschlagenen“) Klang, Ton; anusandhānam : (das) Richten
अथ भद्रासनम्
गुल्फौ च वृषणस्याधः सीवन्याः पार्श्वयोः क्षिप्ते ।
सव्यगुल्फं तथा सव्ये दक्षगुल्फं तु दक्षिणे ॥५५॥
atha bhadrāsanam-
gulphau ca vṛṣaṇasyādhaḥ sīvanyāḥ pārśvayoḥ kṣipet… savya-gulphaṁ tathā savye dakṣa-gulphaṁ tu dakṣiṇe
pārśva-pādau : die beiden (an den) Seiten (des Dammes befindlichen) Füße; ca : und; pāṇibhyāṁ : mit beiden Händen; dṛḍhaṁ : fest; baddhvā : verbindend, einschließend, umschließend; su-niścalam : völlig bewegungslos, ganz unbeweglich; bhadra-āsanaṁ : (die) glü
अथ सिंहासनम्
गुल्फौ च वृषणस्याधः सीवन्याः पार्श्वयोः क्षिपेत् ।
दक्षिणे सव्यगुल्फं तु दक्षगुल्फं तु सव्यके ॥५२॥
atha siṁhāsanam-
gulphau ca vṛṣaṇasyādhaḥ sīvanyāḥ pārśvayoḥ kṣipet… dakṣiṇe savya-gulphaṁ tu dakṣa-gulphaṁ tu savyak
atha : nun (folgt); siṁha-āsanam : (die) Löwenstellung; gulphau : beide Knöchel; ca : und, aber; vṛṣaṇasya : (des) Hodensack(s); adhaḥ : unterhalb; sīvanyāḥ : des Dammes (Perineums); pārśvayoḥ : zu beiden Seiten; kṣipet : man lege; dakṣiṇe : auf die rechte (Sei
Padmasana, der Lotussitz in der Hatha Yoga Pradipika. Die Ausführung und subtile Wirkung dieser Asana.
अथ पद्मासनम्
वामोरूपरि दक्षिणं च चरणं संस्थाप्य वामं तथा
दक्षोरूपरि पश्चिमेन विधिना धृत्वा कराभ्यां दृढम् ।
अङ्गुष्ठौ हृदये निधाय चिबुकं नासाग्रमालोकयेत्
एतद्व्याधिविनाशकारि यमिनां पद्मासनं प्रोच्यते ॥४६
atha padmāsanam-
vāmorūpari dakṣiṇaṁ ca caraṇaṁ saṁsthāpya vāmaṁ tathā
dakṣorūpari paścimena vidhinā dhṛtvā karābhyāṁ dṛḍham… aṅguṣṭhau hṛdaye nidhāya cibukaṁ nāsāgram ālok
सिद्धं पद्मं तथा सिंहं भद्रं वेति चतुष्टयम् ।
श्रेष्ठं तत्रापि च सुखे तिष्ठेत् सिद्धासने सदा ॥३६॥
siddhaṁ padmaṁ tathā siṁhaṁ bhadraṁ veti catuṣ-ṭayam… śreṣṭhaṁ tatrāpi ca sukhe tiṣṭhet siddhāsane sadā
siddhaṁ : (die Sitzhaltung der) Vollkommenen; padmaṁ : (die Sitzhaltung des) Lotus; tathā : ebenso, desgleichen; siṁhaṁ : (die Sitzhaltung des) Löwen; bhadraṁ : (die Sitzhaltung der) Glücklichen; vā : oder; iti : so; catuṣṭayam : die vier; śreṣṭhaṁ : besten; tatra : unter diesen; api : au
उत्तानं शबवद् भूमौ शयनं तच्छवासनम् ।
शवासनं श्रान्तिहरं चित्तविश्रान्तिकारकम् ॥३४॥
uttānaṁ śava-vad bhūmau śayanaṁ tac chavāsanam… śavāsanaṁ śrānti-haraṁ citta-viśrānti-kārakam
uttānaṁ : (auf dem Rücken) ausgestreckt; śava-vat : wie ein Leichnam; bhūmau: auf der Erde, dem Erdboden; śayanaṁ : (das) Liegen, Ruhen; tad : das; śava-āsanam : (die) Leichenstellung; śava-āsanaṁ : (die) Leichenstellung; śrānti : Ermüdung, Erschöpfung; haraṁ : beseitigt, nimmt fort; citta : (des) Geistes; viśrān
Pashchimottanasana in der Hatha Yoga Pradipika, die feinstoffliche Wirkungen und Konzentrationshilfen der Vorwärtsbeuge.
मत्स्येन्द्रपीठं जठरप्रदीप्तिं
प्रचण्डरुग् मण्डलखण्डनास्त्रम् ।
अभ्यासतः कुण्डलिनीप्रबोधं
चन्द्रस्थिरत्वं च ददाति पुंसाम् ॥२९॥
matsyendra-pīṭhaṁ jaṭhara-pradīptiṁ
pracaṇḍa-rug-maṇḍala-khaṇḍanāstram… abhyāsataḥ kuṇḍalinī-prabodhaṁ
candra-sthiratvaṁ ca dadāti puṁsām
matsyendra : (des) Matsyendra; pīṭhaṁ : (die) Körperhaltung; jaṭhara : (des) Magens, Verdauu
Matsyendrasana in der Hatha Yoga Pradipika, seine feinstoffliche Wirkungen und Konzentrationshilfen.
पादाङ्गुष्ठौ तु पाणिभ्यां गृहीत्वा श्रवणावधि ।
धनुर् आकर्षणं कुर्याद् धनुरासनम् उच्यते ॥२७॥
pādāṅguṣṭhau tu pāṇibhyāṁ gṛhītvā śravaṇāvadhi… dhanur-ākarṣaṇaṁ kuryād dhanur-āsanam ucyate
pāda-aṅguṣṭhau : beide großen Zehen; tu : aber, wiederum; pāṇibhyāṁ : mit beiden Händen; gṛhītvā : ergreifend, haltend; śravaṇa : Ohr; avadhi : bis zum ; dhanus : (der Sehne eines) Bogens
वशिष्ठाद्यैश् च मुनिभिर् मत्स्येन्द्राद्यैश् च योगिभिः ।
अङ्गीकृतान्य् आसनानि कथ्यन्ते कानिचिन् मया ॥२०॥
vasiṣṭhādyaiś ca munibhir matsyendrādyaiś ca yogibhiḥ… aṅgīkṛtāny āsanāni kathyante kāni-cin mayā
vasiṣṭha : Vasishtha; ādyaiḥ : usw., und anderen; ca: und, sowohl; munibhiḥ : von den Weisen; matsyendra : Matsyendra; ādyaiḥ : usw., und anderen; ca : und, als auch; yogibhiḥ : von Yogis; aṅgīkṛtāni : die akzeptiert, berücksichtigt worden sind; āsanāni : Asanas; kathyante : werden genann
अथ आसनम्
हठस्य प्रथमाङ्गत्वाद् आसनं पूर्वम् उच्यते ।
कुर्यात् तद् आसनं स्थैर्यम् आरोग्यं चाङ्गलाघवम् ॥१९॥
atha āsanam
haṭhasya prathamāṅgatvād āsanaṁ pūrvam ucyate… kuryāt tad āsanaṁ sthairyam ārogyaṁ cāṅga-lāghava
atha : nun; āsanam : (die) Körperstellung; haṭhasya : des Hatha; prathama-aṅgatvād : denn das ist das erste Glied; āsanaṁ : Asana; pūrvam : zuerst, als erstes; ucyate : wird genannt, gelehrt; kuryāt : bewirkt; tad : dieses; āsanaṁ : Asana; sthairyam : (körperliche und geistige
तपः सन्तोष आस्तिक्यं दानम् ईश्वरपूजनम् ।
सिद्धान्तवाक्यश्रवणं ह्रीमती च तपो हुतम् ।
नियमा दश सम्प्रोक्ता योगशास्त्रविशारदैः ॥१८॥
tapaḥ santoṣa āstikyaṁ dānam īśvara-pūjanam |
siddhānta-vākya-śravaṇaṁ hrīmatī ca japo hutam |
niyamā daśa samproktā yoga-śāstra-viśāradaiḥ
tapas : Askese, innere Glut, Inbrunst, Verinnerlichung; santoṣaḥ : Zufriedenheit; āstikyaṁ : Glaube an Gott, Gläubigkeit; dānam : Freigebigkeit; īśvara : (des) Herrn, Gottes; pūjana : (die) Verehrung; siddhānta : (der) Leh
अथ यमनियमाः
अहिंसा सत्यमस्तेयं ब्रह्मचर्यं क्षमा धृतिः ।
दयार्जवं मिताहारः शौचं चैव यमा दश ॥१७॥
atha yama-niyamāḥ
ahiṁsā satyam-asteyaṁ brahmacaryaṁ kṣamā dhṛtiḥ… dayārjavaṁ mitāhāraḥ śaucaṁ caiva yamā daśa
atha : nun; yama : Yamas; niyamāḥ : (und) Niyamas; ahiṁsā* : Gewaltlosgkeit, Nichtschädigen; satyam* : Wahrhaftigkeit; asteyaṁ* : Nichtstehlen; brahmacarya* : Enthaltsamkeit; kṣamā : Geduld, Langmut, Nachsicht; dhṛtiḥ : (innere) Festigkeit, Entschlossenheit; dayā : Mitgefühl; ārjavaṁ
उत्साहात् साहसाद् धैर्यात् तत्त्वज्ञानाश् च निश्चयात् ।
जनसङ्गपरित्यागात् षड्भिर् योगः प्रसिद्ध्यति ॥
utsāhāt sāhasād dhairyāt tattva-jñānāc ca niścayāt… jana-saṅga-parityāgāt ṣaḍbhir yogaḥ prasidhyati
utsāhāt : durch festen Willen, Entschlusskraft; sāhasāt : durch Mut; dhairyāt : durch Ausdauer, ruhiges Wesen; tattva : (der) Wahrheit; jñānāt : durch die Erkenntnis; ca : und; niścayāt : durch sicheres Wissen, genaue Kentniss, Überzeugung, Vertrauen; jana : (mit) Mensch; saṅga : (unförd
Was gilt es zu vermeiden, wenn du einen guten Fortschritt im Yoga machen willst?
Was solltest du nicht tun, um die Wirksamkeit deiner Yoga Praktiken nicht zu verringern?
Darüber spricht Svatmarama an mehreren Stellen in der Hatha Yoga Pradipika. Unter anderem werden diese Fragestellungen im 15. Vers behandelt.
अत्याहारः प्रयासश् च प्रजल्पो नियमाग्रहः ।
जनसङ्गश् च लौल्यं च षड्भिर् योगो विनश्यति ॥१५॥
atyaharah prayasash cha prajalpo niyama grahah… jana sangash cha laulyam cha shadbhir y
Wo kannst du gut Hatha Yoga üben?
Wo kannst du sehr intensiv Hatha Yoga üben?
Was gilt es bei der Hatha Yoga Praxis zu beachten?
Darüber spricht Svatmarama in den Versen 12, 13 und 14 des 1. Kapitels der Hatha Yoga Pradipika.
सुराज्ये धार्मिके देशे सुभिक्षे निरुपद्रवे ।
धनुः प्रमाणपर्यन्तं शिलाग्निजलवर्जिते ।
एकान्ते मठिकामध्ये स्थातव्यं हठयोगिना ॥१२॥
su-rājye dhārmike deśe su-bhikṣe nirupadrave… dhanuḥ-pramāṇa-paryantaṁ śilāgni-jala-
हठविद्या परं गोप्या योगिना सिद्धिम् इच्छता ।
भवेद् वीर्यवती गुप्ता निर्वीर्या तु प्रकाशिता ॥११॥
haṭha-vidyā paraṁ gopyā yoginā siddhim icchatā |
bhaved vīryavatī guptā nirvīryā tu prakāśitā ||11||
haṭha : (des) Hatha; vidyā : (die) Wissenschaft; paraṁ : äußerst, aufs äußerste; gopyā : zu verbergen, geheim zu halten; yoginā : von einem Yogi; siddhim : Erfolg, Vollkommenheit; icchatā : der wünscht; bhavet : (sie) ist, wird sein; vīrya-vatī : kraftvoll, wirkungsvoll, mächtig; guptā : (wenn)
